Co trzeba wiedzieć o czujnikach czadu/gazu/dymu?

W momencie wybuchu pożaru najważniejsza jest jak najszybsza reakcja. Szybkie wykrycie źródła pożaru, a także zlokalizowanie go pozwoli nam na szybką interwencję. Może być to przyjazd Straży Pożarnej, bądź jeśli pożar jest w początkowej fazie i dopiero się rozwija, ugaszenie pożaru we własnym zakresie za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego. Ważne też w tym przypadku jest poinformowanie pozostałych użytkowników obiektu o występującym zagrożeniu. Powinni oni natychmiast ewakuować się w bezpieczne miejsce nieobjęte pożarem.

Wykonanie tych wszystkich czynności, a więc wykrycie pożaru oraz poinformowanie o miejscu jego wystąpienia umożliwi nam System Sygnalizacji Pożaru za pomocą jego urządzeń czyli czujek pożarowych.

Czym są czujki pożarowe?

Czujki pożarowe są to elementy detekcyjne automatycznego Systemu Sygnalizacji Pożaru. Reagują na charakterystyczne zjawiska fizyczne lub chemiczne występujące w chwili rozwijania się pożaru. W momencie wykrycia pożaru czujka wysyła sygnał alarmu do centrali systemu SSP.

Ze względu na budowę, rodzaj oraz zastosowanie czujki pożarowe dzieli się na:

czujki dymu:

jonizacyjna czujka dymu - szybko reaguje na dym wnikający do komory jonizacyjnej, już w początkowej fazie rozwoju pożaru - na długo przed zauważalnym wzrostem temperatury otoczenia. Obecnie jednak ze względu na promieniowanie (mimo, że nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia) odchodzi się od czujek jonizacyjnych;
optyczna liniowa czujka - reaguje na dym i spowodowane ciepłem tętnienie powietrza. Czujka ta składa się z umieszczonych naprzeciw siebie nadajnika i odbiornika i dozoruje zawarty między nimi obszar. Czujka tego typu nadaje się do ochrony zamkniętych pomieszczeń o dużej powierzchni, czyli np. magazyny, hale targowe.
optyczna punktowa czujka dymu - są to najczęściej stosowane obecnie czujki dymu. Reagują na rozpraszane przez cząstki dymu światło.
zasysająca czujka dymu - czujka ta składa się z systemów rurowych do których zasysane jest powietrze z chronionej przestrzeni. Powoduje to szybsze dotarcie dymu do systemu detekcji. Ze względu na szybkość wykrycia zagrożenia pożaru, czujki te są odpowiednie nie tylko do obiektów w których przechowywane jest mienie o znacznej wartości materialnej, takie jak serwerownie, muzea, galerie sztuki ale także szyby windowe czy przewody wentylacyjne.

czujki płomienia:

czujki płomienia reagują na emitowane przez płomienie promieniowanie ultrafioletowe. Nie reagują natomiast na światło widzialne o stałym natężeniu promieniowania. Czujki te przeznaczone są przede wszystkim do stref zagrożonych wybuchem.

czujki temperatury:

nadmiarowa czujka dymu - reaguje w sytuacji, gdy przekroczona zostanie określona temperatura progowa
nadmiarowo - różniczkowa - reaguje zarówno przy powolnych przyrostach temperatury (przekroczenie temperatury progowej) jak i na szybkie przyrosty temperatury

Kiedy potrzebujemy w naszym obiekcie Systemu Sygnalizacji Pożaru?

Stosowanie Systemu Sygnalizacji Pożary (SSP) jest regulowane przez polskie prawo. Zgodnie z “Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów” stosowanie SSP jest wymagane w:

budynkach handlowych lub wystawowych:
1. jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5000 m2,
2. wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2500 m2;teatrach o liczbie miejsc powyżej 300;
kinach o liczbie miejsc powyżej 600;
budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 300;
salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc ponad 1500;
szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach o liczbie łóżek ponad 200 w budynku;
szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek ponad 100 w budynku;
domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych o liczbie łóżek ponad 100 w budynku;
zakładach pracy zatrudniających ponad 100 osób niepełnosprawnych w budynku;
budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu tych samych osób przekracza 3 doby, o liczbie miejsc noclegowych ponad 200;
budynkach zamieszkania zbiorowego niewymienionych w pkt. 11, o liczbie miejsc noclegowych ponad 50;
archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych;
muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej;
ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i w urzędach obsługujących organy administracji rządowej;
centralach telefonicznych o pojemności ponad 10 000 numerów i centralach telefonicznych tranzytowych o pojemności 5000 - 10000 numerów, o znaczeniu miejscowym lub regionalnym;
garażach podziemnych, w których strefa pożarowa przekracza 1500 m2, lub obejmujących więcej niż jedną kondygnację podziemną;
stacjach metra i stacjach kolei podziemnych;
dworcach i portach przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób;
bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salę operacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2;
bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób biblioteczny.

Jak wybrać czujkę pożarową?

Prawidłowe umiejscowienie i jakość wykonania czujki pożarowej ma decydujący wpływ na szybkość wykrycia pożaru i podjęcie działań gaśniczych już w momencie powstawania pożaru. Przy jej wyborze należy brać pod uwagę szereg czynników. Najważniejszymi z nich jest wysokość chronionego pomieszczenia, warunki panujące w pomieszczeniu (wilgotność, temperatura, przepływ powietrza), a także rodzaj składowanych materiałów, który decyduje o zjawiskach towarzyszących rozwojowi pożaru, czyli: ilość tworzącego się dymu, sposób spalania się materiału (płomieniowy, bezpłomieniowy), ilość powstającego ciepła oraz czas trwania zapalenia się materiału.

Jak skutecznie zabezpieczyć przed pożarem swój dom?

W domach jednorodzinnych oraz mieszkaniach, według prawa nie ma obowiązku instalowania SSP a zatem więc i czujek pożarowych. Jednak ze względu na bezpieczeństwo swoje oraz naszych bliskich warto zainwestować w podstawowe zabezpieczenia przeciwpożarowe. Oprócz podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnic oraz kocy gaśniczych) warto zaopatrzyć się detektory i urządzenia informujące o niebezpieczeństwie.

Czujniki dymu

Są to urządzenia zasilane na baterie i w pełni autonomiczne. W momencie wykrycia obecności dymu w powietrzu informują o tym dźwiękowo oraz optycznie. Urządzenia te powinny być instalowane przede wszystkim w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (pokoje dzienne, sypialnie, kuchnie):

Czujniki czadu

Według statystyk Państwowej Straży Pożarnej w wyniku zatruć czadem umiera kilkadziesiąt osób rocznie. Zazwyczaj wynika to z niewłaściwej eksploatacji budynku i znajdujących się w nich instalacji i urządzeń grzewczych (piecyk gazowy, niedrożne przewody dymowe i wentylacyjne) i nie ma to związku z powstaniem pożaru. Działanie tego urządzenia polega na stałym kontrolowaniu stężenia gazu w pomieszczeniu, w którym jest zainstalowany. W sytuacji przekroczenia minimalnego stężenia przez tlenek węgla, urządzenie informuje o występującym zagrożeniu za pomocą alarmu dźwiękowego oraz świetlnego. Czujniki czadu montować należy w pomieszczeniach gdzie umiejscowione są urządzenia grzewcze, piece kaflowe oraz w kotłowniach z piecami węglowymi. Są zasilane na baterie i niezależne są od zasilania w budynku.

Czujniki gazu

Ulatniający się gaz ziemny stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Może doprowadzić do zatrucia osób przebywających w mieszkaniu. Dodatkowo, jego niewielkie stężenie w powietrzu doprowadzić może do wybuchu, który uszkodzić może nawet konstrukcję całego budynku. Czujnik gazu jest urządzeniem wykrywającym nawet najmniejsze stężenie gazu ziemnego. W momencie wykrycia zagrożenia informuje o tym za pomocą sygnalizatora dźwiękowego i świetlnego. Podobnie jak i czujniki dymu i czadu, czujniki gazu są urządzeniami autonomicznymi i zasilanymi bateriami. W celu zapewnienia jeszcze lepszej ochrony, warto przemyśleć zakup czujnika wielofunkcyjnego, np. czujnik czadu i gazu lub czujnik czadu i dymu.

Jak zamontować czujniki?

W celu prawidłowego działania czujnika (dymu, czadu i gazu) należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

czujnik należy zamontować w miejscu nienarażonym na częste cyrkulacje powietrza, np. okolice kratek wentylacyjnych, pobliże drzwi i okien;
miejsce zamontowania powinno być nienaświetlone i niezagrożone bezpośrednim działaniem wody;
odpowiednia wysokość montażu czujników mieści się na wysokości oczu dorosłej osoby (od ok. 1,5 m do 1,7 m od poziomu podłogi);
zamontowany czujnik nie może być zasłonięty meblami, zasłonami i innymi przegrodami ograniczającymi dopływ powietrza;
cyklicznie, np. 1 raz w przeciągu miesiąca oczyścić czujnik z kurzu i przeprowadzić test zadziałania

Kratki wentylacyjne ppoż. (pęczniejące)

Gdzie istnieje obowiązek stosowania gaśnic?

Klasy reakcji na ogień w wyrobach budowlanych